‘Als psycholoog hoor je een dossier voor elke cliënt te hebben, dat is vanzelfsprekend. Toch blijkt het doel van het dossier in de praktijk niet altijd duidelijk en soms zelfs onderwerp van discussie met cliënten. De Beroepscode zegt het volgende over het dossier:
“Het dossier is een op een cliënt of cliëntsysteem betrekking hebbende verzameling van alle gegevens, die de psycholoog in zijn beroepsmatig handelen heeft verkregen en die deze bewaart vanwege hun relevantie voor de kwaliteit en continuïteit van de professionele relatie” (artikel 1.14). Artikel 20 voegt daaraan toe: “Psychologen bewaren alle gegevens die noodzakelijk zijn in het kader van de professionele relatie in het dossier. Zij zorgen ervoor dat het dossier altijd zodanig bijgewerkt is dat bij een onvoorziene absentie van hun kant, een deskundige vakgenoot de professionele relatie kan voortzetten”. Kortom: de psycholoog moet een dossier bijhouden voor de bewaking van de kwaliteit en continuïteit van de professionele relatie en zo nauwkeurig dat een vakgenoot die zo nodig kan voortzetten. Het is dus een professioneel instrument en de professionele verantwoordelijkheid van psychologen, zij bepalen zelf welke gegevens relevant en noodzakelijk zijn en in welke bewoordingen of vorm deze in het dossier worden vastgelegd. ‘Nauwkeurig’ wil overigens niet zeggen dat dat altijd een uitgebreid woordelijk verslag hoeft te zijn, vaak volstaat een bondige, geobjectiveerde samenvatting. Soms zijn letterlijke uitspraken van de cliënt wel relevant, bijvoorbeeld bij een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling.
Toch lijkt het doel van het dossier nogal eens te verschuiven naar een communicatie-instrument of zelfs een bewijsstuk in rechtszaken. Op behandelend psychologen wordt door cliënten soms druk uitgeoefend om bepaalde bewoor dingen in het dossier op te nemen, te verwijderen of aan te passen wanneer dat goed van pas zou komen in de communicatie met de ex-partner of een advocaat. Of om te bewijzen dat de andere ouder geen goede opvoeder is of dat de cliënt recht heeft op schadevergoeding, een uitkering of slachtoffer is geworden van een misdrijf. Cliënten hebben belangrijke zeggenschap over het dossier, zoals het recht op inzage, afschrift, correctie en aanvulling of vernietiging. De inhoudelijke bevindingen en conclusies van de psycholoog vallen niet onder het correctierecht, daarom kan de cliënt desgewenst zijn eigen (anders luidende) visie aan het dossier toe laten voegen. Het is immers de psycholoog die bepaalt welke betekenis en relevantie aan bevindingen en conclusies kan worden gehecht. Vraagt een cliënt om een afschrift van het dossier dan is deze vrij om dit voor welk doel dan ook te gebruiken, ook in een rechtszaak, dat behoort tot het zelfbeschikkingsrecht. De psycholoog doet er goed aan om bij zo’n verzoek met de cliënt te bespreken waarvoor het dossier is bedoeld en dat het geen antwoord geeft op andere vragen die buiten het doel van de professionele relatie liggen. Bij voorkeur voegt de psycholoog deze toelichting schriftelijk toe aan het afschrift.’
Heb je zelf een vraag over de ethische aspecten van het beroepsmatig handelen als psycholoog? Het spreekuur Beroepsethiek vindt altijd op dinsdag plaats van 09:30 uur – 12:30 uur. Via 030 – 820 15 00 (keuze 1) kom je via het informatiecentrum in contact met Rosalinde. Is het (te) druk? Neem dan via het contactformulier contact op: psynip.nl/contactformulier
