Op basis van meer dan 120.000 MRI-scans zijn onderzoekers erin geslaagd groeidiagrammen voor het brein te maken. Deze diagrammen laten zien hoe het brein zich ontwikkelt vanaf de conceptie tot aan een leeftijd van honderd jaar.
In het begin gaat die ontwikkeling razendsnel. Zo is onze hersenschors het dikst als wij pas één jaar oud zijn en bezitten wij op vijfjarige leeftijd meer zenuwcellen dan op enig ander moment in ons leven. De verbindingen tussen de zenuwcellen groeien in een gestager tempo. Hier ligt de piek rond het dertigste levensjaar, daarna neemt ook het aantal verbindingen langzaam weer af. De ontwikkeling van het ventriculair volume waarin het hersenvocht zich bevindt, verloopt anders: dit volume blijft heel lang klein om vanaf het veertigste levensjaar explosief te stijgen.
Geen enkele onderzoeksgroep kan alleen zoveel MRI-scans produceren. Intensieve samenwerking was dus een vereiste. Zo’n tweehonderd onderzoekers stelden data ter beschikking in ruil voor co-auteurschap; honderden andere onderzoekers deelden hun data belangeloos. Ondanks deze krachtenbundeling zijn de groeidiagrammen thans nog niet geschikt voor gebruik in de klinische praktijk. Ze zijn namelijk voornamelijk gebaseerd op scans van welvarende, blanke westerlingen. Zodra die representativiteitsproblemen zijn opgelost, zijn de toepassingen legio. Denk aan vroege opsporing van hersenaandoeningen en het gericht ontwikkelen van medicijnen.
Bron: Bethlehem, R.A.I. et al. (2022). Brain charts for the human life span. Nature, https://doi.org/10.1038/s41586-022-04554-y
Beeld: solar22/Shutterstock.com
