Ik ben geboren in Gorzów Wielkopolski, in Polen, in de buurt van de Duitse grens. Van mijn vierde tot mijn zevende woonden we met ons gezin in Birmingham. Mijn vader ging daar werken, omdat dat beter verdiende dan in Polen. Aanvankelijk was mijn vader daar alleen, maar omdat we hem misten, zijn mijn moeder, mijn zusje en ik er ook heen verkast.
Ik heb er vloeiend Engels leren spreken, maar verder heb ik niet veel herinneringen aan Engeland. Ik weet nog dat we door het land reisden en dat mijn vader eerst in allerlei fabrieken werkte. Dan nam hij bijvoorbeeld fruit mee naar huis, of chocolade toen hij bij Kinder Chocolade werkte. Later kreeg hij een baan in zijn veld, als landmeetkundige. Omdat zijn werkgever er op een gegeven moment achter kwam dat hij ook een bijbaan had, werd hij ontslagen; in Engeland is het verboden om een bijbaan te hebben als je ergens in dienst bent. Tegelijkertijd konden we van familie een stuk grond kopen, net onder Gorzów Wielkopolski. Daar hebben mijn ouders toen een huis gebouwd en heeft mijn vader een landmeetkundig bedrijf opgezet dat hij nu samen met mijn moeder runt.
Als kind wilde ik graag dokter worden, chirurg zelfs. Maar op de middelbare school bleek ik geen uitblinker in scheikunde. Toen ging ik nadenken: waar ben ik nu heel goed in? Ik wilde nog steeds graag mensen helpen en realiseerde me dat mensen om mij heen het doorgaans niet moeilijk vonden zich open te stellen tegenover mij. Vrienden en familie vertelden snel waar ze mee zaten en ik kon ze steunen.
Mijn moeder is bijvoorbeeld altijd heel open. Tijdens de coronacrisis hadden mijn ouders thuis regelmatig discussies, deels omdat hun bedrijf het zwaar had vanwege de crisis. Mijn moeder is ook vrij emotioneel en reageert haar stress weleens af op anderen. Ik heb altijd geweten hoe ik daarmee moest omgaan: geduldig zijn, niets persoonlijk opvatten en proberen haar te ondersteunen door haar gewoon even te laten ventileren. Uiteindelijk konden we dan altijd rustig praten en bood ze ook haar excuses aan.
En laatst sprak ik een vriend die worstelde met zijn studie. Ik gaf hem tips en stelde vragen. Waarmee worstelde hij nu het meest? Opeens verzonk hij in gedachten en vertelde hij dat hij vreselijke heimwee had. Toen hebben we daar verder over gepraat. Dit soort gesprekken gaat me natuurlijk af, de vragen komen haast als vanzelf naar boven.
In Polen zijn de toelatingseisen voor psychologie best wel streng. Je moet bijvoorbeeld per se eindexamen gedaan hebben in biologie. In sommige andere landen volstonden alle vakkenpakketten, daarom wilde ik graag in het buitenland studeren. Toevallig kwam ik uit bij de Universiteit Twente.
Vrijheid en zelfstandigheid
‘Mijn ouders maakten zich zorgen dat iedereen hier high over straat zou lopen’
Voordat ik verhuisde, was ik nog nooit in Nederland geweest. Mijn ouders kwamen de eerste drie dagen over om te helpen. Ze maakten zich een beetje zorgen dat iedereen hier high over straat zou lopen met joints in de hand. Gelukkig viel dat erg mee.
Toen het studiejaar een maand later daadwerkelijk begon, werd ik overweldigd door een gezonde spanning. Wauw, ik studeer nu écht aan de universiteit, dacht ik. Het drong tot me door dat dit echt wel heel anders was dan de middelbare school. Ik vond het niet eng, ik was vooral erg nieuwsgierig naar het volwassen, vrije, onafhankelijke leven. In Polen heb ik vanaf ongeveer mijn negende voor mijn drie jaar jongere zusje moeten zorgen. Ik haalde haar van school, speelde met haar en kookte; mijn ouders moesten werken. In Polen is dat vanzelfsprekend. Ook als we met de familie bijeenkwamen, lette ik op de jongste kinderen.
Studeren vind ik erg leuk. Bijvoorbeeld om interventies te oefenen die we vanuit de theorie hebben geleerd. En academisch leren schrijven. Mijn Engelse taalvaardigheden zijn nog flink verbeterd.
Ik heb ook een cursus Nederlands gedaan, hier aan de universiteit, maar daar ben ik inmiddels mee gestopt. Omdat ik een bijbaan heb naast mijn studie – mijn ouders kunnen niet alles betalen – werd het moeilijk te combineren. Ik werk nu in de McDonald’s en daarvoor heb ik een tijdje bij de Primarkt gewerkt en bij een Poolse supermarkt.
Omkleden
Vooral door deze bijbaantjes heb ik Nederland en Nederlanders beter leren kennen. Thuis lukt dat niet, ik woon samen met tien andere internationale studenten en ook op de universiteit trek ik vooral op met andere internationale studenten. Wat me het meest heeft verbaasd is dat Nederlanders zich soms midden in de winkel begonnen om te kleden om iets te passen. Dat zou in Polen nooit gebeuren.
Verder spreekt bijna iedereen hier goed Engels en vindt vrijwel niemand het erg over te schakelen van Nederlands naar Engels.
Hoe ik mijn toekomst voor me zie, weet ik nog niet goed. Eerst maar eens uitzoeken of ik in mijn derde jaar hier blijf of wil studeren aan een universiteit in Polen of in een ander Europees land.
Het belangrijkste dat ik van deze ervaring tot nu geleerd heb, is om gedisciplineerd te zijn. Ga ik bijvoorbeeld vrijdagavond wel naar een feestje als ik zaterdagochtend moet werken? En dat ik niet bang hoef te zijn om hulp te vragen. Belastingaangifte moeten doen en het regelen van een zorgverzekering was verreweg het moeilijkste aan hier leven. Maar collega’s hebben me daar gelukkig goed bij kunnen helpen. Met internet alleen had ik het niet gered.’
Beeld: Robbert Brink
