Spin in het zorgweb

Hoofdinspecteur Jurien Zondervan, projectleider OGGZ binnen de politie-eenheid Noord-Holland.

‘Om problemen in de sfeer van de OGGZ in een vroeg stadium op de radar te krijgen, zijn wij als politie in district Noord-Holland een andere registratie gaan gebruiken. Voorheen gebruikten we in ons systeem alleen de code ‘E33’ als er sprake was van een “gestoord persoon”, een term waar psychiaters grote moeite mee hebben, maar die vanwege de duidelijkheid gehandhaafd wordt. Die E33-code wordt nog steeds gebruikt, maar agenten in district Noord-Holland kunnen nu ook de projectcode ‘OGGZ 1’ aan een melding toevoegen als zij het vermoeden hebben dat OGGZ-problematiek een rol speelt in de casus.

Met alleen het scoren van de E33 doen we onszelf als politie tekort en krijgen we een beperkt beeld van de werkelijke omvang van de OGGZ-problematiek. Met de verbeterde registratie kwamen we erachter dat we met alleen de E33 slechts 40 % van de werkelijkheid hebben gezien. De cijfers over verwarde personen zijn dus nog veel hoger en dat klopt ook met ons onderbuikgevoel dat het echt een groot probleem is.

Het project gericht op Integrale vroegsignalering van OGGZ-problematiek kent drie pijlers: een verbeterde registratie en monitoring, een systeem van integrale vroegsignalering met andere partners en een vast aanspreekpunt in elk basisteam in de persoon van een zorgcoördinator. Dat is een politiefunctionaris, een soort wijkagent die zijn netwerk in het zorgveld aanspreekt om een probleem op te lossen.

Een OGGZ-probleem kun je vergelijken met een bosbrand: die woedt al langer, maar begint altijd klein. Zorg je voor vroegsignalering en -interventie, kun je heel veel problemen voorkomen. Als je zo’n probleem laat woekeren, kun je het misschien wel onder controle krijgen, maar nooit zonder schade. En het kost veel. Ik geloof dat als we meer focus leggen op vroegsignalering, we dan misschien meer meldingen rondom een persoon krijgen, maar wel van kleinere incidenten. Zo kunnen we die grote bosbranden voorkomen, en daar is de samenleving bij gebaat.

Klein, snel en samen

Van Putten legt uit hoe de nieuwe manier van registreren met de OGGZ-1 code een realistischer beeld geeft van de problemen waarmee de politie te maken krijgt. ‘In 2014 is er een landelijk onderzoek gedaan waaruit bleek dat een groot percentage politie inzet te maken heeft met OGGZ gerelateerde problematiek. Dit onderzoek is gemeten met alleen de E33-meldingen. Een E33-melding is een code (maatschappelijke klasse) die in het politiesysteem wordt gebruikt om een incident met een verward persoon te registreren. Dit houdt in dat bijvoorbeeld een winkeldief, die OGGZ gerelateerd is door verslaving of geestesstoornis, niet als zodanig in beeld komt.’

Van Putten heeft dan ook sterk het vermoeden dat de uitslag van het landelijke onderzoek vele malen hoger is dan de E33-cijfers die de politie nu jaarlijks naar buiten brengt (en die sinds 2013 ieder jaar stijgen). Het is niet zo dat er nu meer verwarde personen zijn of dat er meer sprake is van verslavingsproblematiek, maar er is een betere registratie.
‘Met deze manier van registreren komt OGGZ-problematiek duidelijker op de radar,’ aldus de zorgcoördinator, ‘niet alleen van de politie, maar ook en vooral op die van zorginstanties. Met deze wetenschap kun je aan de voorkant van een probleem gaan nadenken over een oplossing, in plaats van die winkeldief steeds opnieuw te arresteren en te straffen, zonder dat je het achterliggende probleem oplost: een mogelijke verslaving die er de oorzaak van is dat die persoon steeds de fout ingaat.’