Soms hebben we onszelf niet helemaal onder controle en spenderen we te veel tijd en geld aan de ogenschijnlijke geneugten van het leven. Als we de volgende dag moe opstaan, nemen we ons voor dat het vanavond anders moet. Toch blijft het vaak bij voornemens en blijkt het in de dagelijkse praktijk lastig om dergelijke patronen te doorbreken. Hoe pak je het toch effectief aan?
Voordat je start met het veranderen van een gewoonte, kun je rationeel gezien je motivatie vergroten door de voor-en nadelen van je huidige gewoonte en je voornemen op een rij te zetten. Houd er rekening mee dat gewoontes comfortabel voelen, en verandering doorgaans onwennig of zelfs onprettig voelt.
Valse hoop
Vervolgens is het belangrijk je bewust te worden van waarom het niet altijd lukt om afspraken met jezelf na te komen. We denken namelijk vaak dat het inzetten van een verandering makkelijk is. Daardoor stellen we te hoge verwachtingen die te ambitieus en niet realistisch zijn, en lukt het niet de goede voornemens vast te houden. Sociaalwetenschappelijk onderzoekers hebben deze tendens het False Hope Syndrome genoemd, bedacht door de Canadese emeritus hoogleraar Psychologie Janet Polivy.
Voorzichtig en realistisch insteken is dus het devies. Polivy verklaart dat het veranderen van gewoonten niet zomaar lukt omdat die gewoonte ook bekrachtigende effecten in zich heeft. De gewoonte vervangen door meer gewenst gedrag met hetzelfde bekrachtigende effect is een goede optie, maar vergt tijd en je zal meerdere opties moeten uitproberen. Een boek lezen kan bijvoorbeeld een goed idee zijn, maar er ook voor zorgen dat het makkelijk is om de tv toch weer aan te zetten. Dan kun je overwegen om buiten een wandeling te maken. Je kunt van tevoren een lijstje maken met werkbare ideeën die bekrachtigend zijn en gemakkelijk in te plannen. Op een andere plek gaan zitten kan ook helpen om triggers te omzeilen. Hetzelfde geldt voor andere tijdstippen gebruiken om tv te kijken. Plan bewust andere activiteiten in om de risicovolle tijdsblokken op te vullen en om vervanging te creëren. Ook kun je hulp vragen aan huisgenoten. Communiceer je voorgenomen plan en vraag huisgenoten bijvoorbeeld ook de tijd te bewaken zodat je op tijd kunt stoppen met bingen.
Tot slot: probeer de verandering eerst op één moment in de week. Maak het klein en houd het realistisch. Zorg dat je eerst succes boekt. Uitbreiden kan altijd.
Succes!
