Beleidsmakers willen graag weten hoe zij het gedrag van burgers in maatschappelijk gewenste banen kunnen leiden. Nudging – letterlijk: een duwtje geven – zou hen misschien kunnen helpen. Menselijk gedrag is immers niet alleen maar rationeel, maar staat ook onder invloed van fysieke, sociale en psychologische kenmerken van een situatie. Bij nudging wordt deze zogenoemde keuze-architectuur doelbewust gewijzigd. Zo kan een nepvlieg in de toiletpot ervoor zorgen dat mannen minder naast de pot plassen. Ook de wijziging in de wet op de donorregistratie, waardoor iedereen vanaf 18 jaar automatisch als donor in het donorregister komt te staan, is een vorm van nudging. Maar werkt het ook? Ja, concludeerde een groep Zwitserse wetenschappers begin dit jaar op basis van een meta-analyse van meer dan 200 studies. Helaas kwam deze conclusie al snel onder vuur te liggen: de onderzoekers hadden er onvoldoende rekening mee gehouden dat in de nudging-literatuur kleine studies met grote positieve effecten zijn oververtegenwoordigd. Toen daarvoor werd gecorrigeerd, bleek nudging ineens niet meer effectief.
Toch is er hoop. De ruim 200 studies verschilden onderling sterk. Dat is een aanwijzing dat sommige nudging-interventies mensen waarschijnlijk wel degelijk een duwtje in de goede richting geven. Maar: welke, en waardoor?
Bronnen: Mertens, A. et al. (2022). The effectiveness of nudging: A meta-analysis of choice architecture interventions across behavioral domains. PNAS, doi.org/10.1073/pnas.2107346118; Maier, M. et al. (2022).No evidence for nudging after adjusting for publication bias. PNAS, doi.org/10.1073/pnas.2200300119
Beeld: eamesBot/Shutterstock.com
