De bescherming van de titel voorkomt dat personen zonder het vereiste diploma en de nodige vakbekwaamheid zich zomaar psycholoog kunnen noemen. Uit de commentaren op mijn post kon ik aflezen dat dit regelmatig voorkomt. In Nederland kennen we gelukkig de BIG-registratie voor klinische psychologen en de titel psychotherapeut is wel beschermd.
Maar klinische psychologie is niet de enige tak van psychologie. Veel psychologen werken in organisaties op HR-afdelingen, bij werving- en selectiebureaus, of ze zijn vrijgevestigd. Dat zijn eveneens sectoren waar zich veel mensen bevinden die beweren kennis van psychologie te hebben, terwijl ze nog nooit een psychologieboek hebben gelezen, laat staan wetenschappelijk artikel. Ik kom ook jonge mensen zonder een psychologieopleiding tegen, die als arbeids- en organisatiepsychologen of testpsychologen bij een werving- en selectiebureau werken. Na een korte interne training gaan ze aan de slag met het afnemen, bewerken en zelfs interpreteren van psychologische tests. Dat ze daarmee grote schade kunnen veroorzaken voor hun klanten, interesseert deze organisaties blijkbaar niet.
Het is de taak van de overheid, instellingen als het NIP en opleidingsinstituten als het RINO ervoor te waken dat rechten van mensen niet geschonden worden, dat er geen verkeerde diagnoses gesteld worden, dat vernedering en uitsluiting geen gemeengoed worden onder het toeziend oog van een ‘psycholoog’. De beroepsvereniging heeft de titel ‘psycholoog NIP’ in het leven geroepen, om zo enige bescherming aan gediplomeerde psychologen te bieden, maar dat is niet genoeg. De meeste klanten zijn onbekend met deze titel en de mensen zijn ook niet wettelijk beschermd tegen misbruik van de titel.
Dokter, rechter, advocaat en accountant zijn allemaal beschermde titels. En terecht. Deze professionals waken over het welzijn en belang van de mens. Maar dat doet een psycholoog ook. Psychisch leed kan de maatschappij veel kosten en psychisch welzijn kan voor welvaart zorgen. Ik mag terecht geen openhartoperatie verrichten of een rechtelijk vonnis uitspreken over mijn buurman, maar een advocaat of bankier mag wel iemand met een burn-out coachen. Zo mag iedereen aan de psyche van de mens sleutelen, terwijl onbevoegd wroeten in de ziel en het leven van een persoon net zo schadelijk is als het amputeren van een been met een niet gesteriliseerd mes.
Het is noodzakelijk dat psychologen de bescherming van onze titel eisen! Daarnaast zou idealiter elke psycholoog aangesloten moeten zijn bij een beroepsvereniging zoals het NIP, die een beroepscode kent waaraan professionals zich moeten houden. Om deze ethische verplichting nog sterker te verankeren zouden psychologen net als artsen een officiële eed moeten afleggen. Als iemand om wat voor reden een psycholoog wil raadplegen, dan moet hij of zij ervan uit kunnen gaan met een echt daartoe opgeleide te maken te hebben.