Iedere wetenschapper draagt zowel direct als indirect bij aan de wetenschappelijke vooruitgang. Voorbeelden van directe bijdragen zijn wetenschappelijke publicaties, voorbeelden van indirecte bijdragen zijn het beschikbaar stellen van onderzoeksdata en het begeleiden van studenten. Momenteel worden alleen directe bijdragen beloond. Aan deze eenzijdige nadruk kleven een hoop nadelen. Er ontstaat een competetieve omgeving, waarin fraude op de loer ligt en waarin het moeilijk is om mensen te vinden voor specialistische functies zoals statisticus.
Volgens de multi-level-theorie uit de evolutionaire biologie vindt selectie altijd op meerdere niveaus tegelijkertijd plaats. Door niet alleen op individueel maar ook op groepsniveau te selecteren, wordt rekening gehouden met de indirecte bijdragen van ieder individu aan de groep. In teamsporten gebeurt dit al volop. Een coach kijkt niet alleen naar individuele prestaties, zoals het aantal doelpunten, maar ook naar het effect van iedere speler op het team. Presteert het team gemiddeld beter of slechter als de sterspeler niet meedoet?
Steeds meer onderzoekers pleiten ervoor om ook in de wetenschap de focus te verleggen. Het creëren van competitie tussen groepen zorgt ervoor dat de neuzen binnen een groep dezelfde kant op gaan staan. Positief en altruïstisch gedrag zal hierdoor toenemen, en egoïstisch en afgunstig gedrag juist verminderen. Hoe evolutionaire wetmatigheden binnen de wetenschap het beste kunnen worden ingebouwd, is nog een empirische vraag. Het lijkt de hoogste tijd om die te gaan beantwoorden.
Bron: Tiokhin, L. et al. (in press). Shifting the level of selection in science. Perspectives on Psychological Science.
Beeld: Shutterstock
