Nogal wat pubers vinden het lastig het eigen gedrag zo te sturen dat ze hun doelen bereiken. Dat komt omdat de executieve functies in het puberbrein nog niet op volle sterkte zijn. Adolescenten presteren consequent slechter dan volwassenen op testen die cognitieve vaardigheden zoals responsinhibitie meten. Ze maken meer fouten én ze reageren trager. Maar hoe verloopt het cognitieve rijpingsproces nu precies, en op welke leeftijd is het afgerond?
Om deze ogenschijnlijk simpele vragen te beantwoorden zijn heel veel gegevens nodig. Daarom besloot een groep Amerikaanse onderzoekers vier grote, onafhankelijke datasets bij elkaar te voegen. Zo kregen ze de beschikking over testuitslagen van meer dan tienduizend respondenten in de leeftijd van 8-35 jaar op 23 verschillende taken.
Geavanceerde statistische modellen lieten zien dat de ontwikkeling van het executief functioneren niet in een keurige rechte lijn verloopt. Tussen de 10 en 15 jaar is er sprake van een steile groeicurve die vervolgens afvlakt. Tot 18 jaar blijven kleine maar significante verbeteringen zichtbaar, daarna stabiliseren de prestaties zich op het niveau van volwassenenen. De verschillende executieve functies (aandacht, inhibitie, planning en werkgeheugen) vertonen identieke groeicurves: het gaat dus om één ontwikkelingsproces.
De praktische betekenis van dit onderzoek is groot. De normatieve groeicurves zorgen voor een betere diagnostiek en maken het mogelijk interventies en beleidsmaatregelen beter af te stemmen op het ontwikkelingsniveau van jongeren.
Bron: Tervo-Clemmens, B. et al. (2023). A canonical trajectory of executive function maturation from adolescence to adulthood. Nature Communications, doi: 10.1038/s41467-023-42540-8
Beeld: Shutterstock
